Ik leen veel gedachteoefeningen en denkpatronen uit het stoïcisme omdat deze (levens)filosofie verder gaat dan alleen nadenken en praten. De stoïcijnen waren pragmatische jongens die vonden dat je ook echt iets moet hebben aan al dat gelul.
Samen met accountability partner Sven ben ik afgelopen woensdag naar een lecture geweest bij The School of Life. De laatste jaren vind ik filosofie steeds leuker worden om over na te denken, ik was dan ook blij om te lezen dat er zoiets bestond als een ware filosofische school in Nederland.
De kunst van het mislukken
Het is nooit echt leuk om toe te geven dat iets mislukt its. Zeker niet als je er publiekelijk een soort challange van maakt. Op je blog of zo.
“Hoe gaat het eigenlijk met dat programmeren waar je mee bezig bent?” Vroeg iemand me laatst.
“Ja dat is een beetje blijven liggen ben ik bang…”
“Project mislukt.”
Toch blijk ik er minder moeite mee te hebben dan de gemiddelde persoon. Ja, het project is mislukt maar that’s pretty much it. Ik voel me er niet minder goed door en het houdt me ook niet tegen de volgende keer weer iets nieuws te proberen. Iets dat misschien wel lukt. Of niet.
“Ik leer onderweg altijd wel iets.” Denk ik vaak. En als zoiets als het leren programmeren project helemaal mislukt dan kan ik daar al direct lessen uit halen als ik er even over nadenk.
Het doel dat ik wilde bereiken heeft me niet goed genoeg gemotiveerd. Waarom is dit? Is het dan het juiste doel?
Waren er dingen in de manier van leren die niet goed bij het doel paste? Hoe voorkom ik dit in de toekomst en hoe bedenk ik een doel dat wel voldoende motivatie geeft?
Ga hier een paar keer goed voor zitten en je kunt hier ontelbaar veel lessen uit trekken die helemaal teruggaan naar de kernwaardes die je als persoon hebt.
Je ziet hoe moeilijk het dus is om zo’n project helemaal te laten mislukken. Dit kan alleen als je het laat liggen en er nooit meer naar omkijkt. Als je er geen lessen uit haalt op wat voor manier dan ook.
Verwar mislukken niet met faalangst
Het helpt enorm om mislukken gewoon te zien als mislukken.
Klinkt makkelijk, is moeilijk.
Aan mislukken op zich hoeft niet per se een waardeoordeel te plakken.
Een computer die het niet lukt om een e-mail te versturen zal je simpelweg melden: “Failed to send e-mail”. Hij vindt zichzelf daardoor geen minder goeie computer. Net zoals een koe zich aan het einde van de dag niet afvraagt of hij wel een goeie koe is geweest.
En toch doen we dat als mensen constant. Het is wat ons apart zet van de rest; het bewustzijn om na de denken over onze eigen acties, waarden en doelen.
Bang zijn om te mislukken komt dus voort uit feit dat we er waarde aan hechten dat iets lukt.
Misschien wel te veel waarde? Dan heb je dus ineens faalangst, iets dat eigenlijk niets meer met mislukken te maken heeft maar meer met jouw verwachtingen.
We kregen die middag een mooie formule mee naar huis: Eigenwaarde = succes/verwachtingen
Moet ik dan al mijn verwachtingen overboord gooien?
Nee. Verander ze naar goeie en realistische verwachtingen.
Zet alleen verwachtingen in het gebied dat je zelf onder controle hebt. Laat je geluk en eigenwaarde dus niet afhangen van externe factoren.
“Freedom is the only worthy goal in life. It is won by disregarding things that lie beyond our control.”
Epictetus
Laten we een praktisch voorbeeld nemen. Ik streef ernaar om een tien kilometer hardloopwedstrijd binnen 40 minuten te lopen. Dit is geen goeie stoïcijnse verwachting. Er kan namelijk echt van alles gebeuren onderweg. Er kan vijf kilometer tegenwind zijn of extreme drukte op het parcours waardoor ik die tijd niet haal en alles helemaal mislukt. Ik kom binnen op 41:30. Mooi klote.
Of…
Ik streef ernaar die wedstrijd de hele weg te lopen op een bepaalde optimale hartslag. Ik bereid me in de dagen ervoor zo goed mogelijk voor. Genoeg slaap, schoon eten en geen alcohol. Allemaal dingen waar ik wel invloed op heb. Dit is een goeie stoïcijnse verwachting. Dit mislukt ook minder vaak. En als dit mislukt hoef je in ieder geval niet het parcours of de wind de schuld te geven. Factoren waar je zelf toch geen invloed op hebt.
Dit voorbeeld is door te trekken naar bijna alle aspecten van je leven.
Verwacht het beste van jezelf, maar wel in gebieden die jij onder controle hebt. En als het startschot van de race klinkt: Deo volente.